Một lịch sử ngắn về việc chuyên nghiệp hoá trên bình diện quốc tế các nhà thống kê

Alain Desrosières (1940-2013)

MỘT LỊCH SỬ NGẮN VIỆC CHUYÊN NGHIỆP HOÁ TRÊN BÌNH DIỆN QUỐC TẾ CÁC NHÀ THỐNG KÊ[1]

Alain Desrosières

Trong quá khứ, lịch sử của Viện quốc tế thống kê (viết tắt của Institut International de Statistique là IIS trong tiếng Pháp hoặc ISI là viết tắt trong tiếng Anh của International Statistical Institute – ND), được thành lập năm 1885, là chủ đề của hai nghiên cứu, một của Friedrich Zahn (1934) và một của James W. Nixon (1960). Mặt khác, cho đến những năm 1970, lịch sử thống kê và phép tính xác suất gần như chỉ được những nhà thống kê gần với thế giới chuyên nghiệp của các thành viên của IIS nghiên cứu thì từ nay đã được các nhà sử học, xã hội học, triết học khá xa lạ với thế giới này nghiên cứu[2]. Dưới ánh sáng của những nghiên cứu mới này, việc đọc lại các tác phẩm của Zahn và Nixon dạy được cho chúng ta điều gì? Các nghiên cứu này có giúp chúng ta kiến giải tốt hơn diễn tiến trên trường quốc tế của thống kê được mô tả trong nội bộ: giai đoạn xây dựng thông qua các “hội nghị quốc tế thống kê” do Adolphe Quetelet khởi xướng năm 1853, cuộc khủng hoảng thời kì 1878-1885 dẫn đến việc thành lập IIS, sự xuất hiện rụt rè của thống kê toán tại hội nghị Paris năm 1909, việc phân chia dần dần vai trò với các định chế quốc tế mới thành lập sau năm 1920 và đặt trụ sở ở Genève: Tổ chức lao động quốc tế (ILO) và Hội quốc liên (SDN), và cuối cùng là bước ngoặt năm 1947 thay đổi các mục tiêu và hoạt động của IIS, đặc biệt với sự phát triển nhanh chóng của thống kê toán. Tiếp tục đọc