Khoa học luận

Epistemology

→ Giải Nobel: FRIEDMAN, 1976

Những bài viết khoa học luận về phân tích kinh tế có xu hướng mang tính cực kì phê phán vì bỏ qua những nhận định thiết yếu để hiểu phương pháp được chọn của bộ môn này. Có thể tập hợp những nhận định này chung quanh ba điểm sau.

Kinh tế học chính thống, một khoa học phê phán

Các nhà kinh tế can thiệp vào một vũ trụ chật ních những tư tưởng, mệnh đề và tranh luận. Một hệ quả của điều này là những kết quả của phân tích kinh tế phải được đánh giá một phần bằng những khái niệm thêm vào: tìm hiểu tính vững bền và phạm vi của tri thức đạt được hay không của khoa học kinh tế là chưa đủ; còn phải tự hỏi xem là đóng góp của bộ môn này có cải tiến hay không hiểu biết của xã hội về chính bản thân mình. Sự tồn tại của một tập lớn những ý tưởng được công chúng phát biểu cũng có tác động là cho phép khoa học kinh tế có đóng góp không nhằm trực tiếp vào hiện thực mà vào những gì được nói đến về hiện thực này: ngoài những mục đích theo truyền thống thường được gán cho khoa học (khám phá, giải thích, tiên đoán), các nhà kinh tế cũng còn có thể tự vạch ra mục tiêu là làm rõ hay sửa sai những ý tưởng có sẵn trước đó (đặc biệt bằng cách chỉ ra rằng những điều được coi là không thể hình dung được, bí ẩn hay chắc chắn không nhất thiết là không hình dung được, bí ẩn hay chắc chắn). Vị trí của hoạt động này trong tổng thể nghiên cứu là quan trọng hơn vẻ bề ngoài của nó vì việc hoàn chỉnh một luận chứng phê phán thường đòi hỏi nỗ lực kéo dài của nhiều nhà nghiên cứu trong một chương trình khoa học thật sự (đôi lúc những nỗ lực dành cho việc hoàn thiện lí thuyết cân bằng chung được biện minh theo cách này). Tuy nhiên cần nói rõ một điều. Đồng thời với những yếu kém, trong những cách nhìn được phát triển độc lập với các nhà kinh tế có một vốn to lớn những hiểu hiểu biết xác đáng. Trên nhiều phương diện, những nhà thực hành có những hiểu biết rộng hơn và chính xác hơn những tri thức được các nhà nghiên cứu khẳng định. Trong những điều kiện này, mang lại một điều gì có ích hay mới hoàn toàn không phải là một việc dễ dàng.