Thời huy hoàng của Ả Rập

Tác giả: Susanne Utzt, ZDF
Lược dịch và bổ sung: Tôn Thất Thông
Phim TV của ZDF Dokumentation:
Große Völker (2) – Die Araber (Những dân tộc vĩ đại (2) – Ả Rập)

Nói đến Ả Rập là chúng ta hình dung các nước ở Trung Đông, đa số theo đạo Hồi. Rất nhiều người trong thế giới phương Tây không có thiện cảm với Ả Rập vì liên tưởng đến nhóm khủng bố Hồi Giáo. Thật ra, có bao nhiêu chiến binh khủng bố? Vài chục ngàn, hay cứ cho là 100.000 cho chẵn. So với 1,8 tỉ giáo dân khắp nơi trên thế giới, thì nhóm khủng bố Hồi giáo chỉ chiếm tỉ lệ 1/20.000. Một tỉ lệ quá nhỏ, còn nhỏ hơn tỉ lệ của một vài tội phạm đáng nguyền rủa trong các xã hội văn minh. Vậy thì tại sao vì tỉ lệ nhỏ bé đó để ghét lây cả một cộng đồng tôn giáo? Đấy là chưa kể, chúng ta đang thừa hưởng khá nhiều thành quả mà nền văn minh huy hoàng Ả Rập để lại cách đây 1000 năm: Về khoa học, họ không kém văn minh Hy Lạp, Ba Tư, Ấn Độ, Trung Hoa; họ hơn hẳn khoa học của La Mã; còn so với Tây Âu? Người Francia và Germania lúc ấy còn là các giống dân lạc hậu không đáng để so sánh. Chúng ta đang sử dụng hàng ngày nhiều thành quả mà họ đã để lại. Tìm hiểu văn minh Ả Rập quả là điều vô cùng thú vị, nhất là câu hỏi: từ những bộ lạc du mục, làm sao họ đã xây dựng được một nền khoa học rực rỡ? Xin giới thiệu phim tài liệu của đài ZDF Dokumentation, được lược dịch và bổ sung thêm một ít tài liệu khác (những chỗ có ghi chú trong ngoặc []). Chúng tôi thêm vài tiểu đề để dễ theo dõi.

* * *

Từ lâu lắm trong thời thượng cổ, họ sống trong những bộ lạc rời rạc. Họ là nông dân, thương gia, những người du mục, cho đến lúc họ thống nhất và đoàn kết với nhau trong một cộng đồng chung rộng lớn: cộng đồng Hồi Giáo do Đấng tiên tri Muhammad sáng lập. Họ chiếm ngự một đế chế rộng lớn trải rộng trên ba lục địa nối liền nhau với một diện tích còn lớn hơn cả đế chế La Mã thời cực thịnh. Trong kinh đô Baghdad, họ xây dựng một thiên đường cho người nghiên cứu khoa học và nhân văn, được gọi là “căn nhà của những người thông thái”. Họ mang đến châu Âu nếp sống văn minh Cận Đông. Dù là y học, kiến trúc, thiên văn, triết học, âm nhạc hay nghệ thuật sống, họ đều đi trước người đương thời một bước dài, làm cho ai cũng ghen tị và mơ ước. Đấy là Ả Rập thời trung cổ sơ kỳ.

Đế chế Ả Rập thời cực thịnh