Tự do mậu dịch hay sinh thái!

Serge Halimi

Khi chiếm được 10% số ghế trong cuộc bầu cử Quốc hội châu Âu, những người thuộc chủ trương sinh thái đã đánh thức một cuộc tranh luận cũ về vị trí chính trị của phong trào của họ. Có phải đây là một phong trào cánh tả như gợi ý của phần lớn những đồng minh mà họ đã liên kết lâu nay, hay là thiên về xu hướng tự do, như đã cho thấy qua sự liên minh với Emmanuel Macron của nhiều cựu thủ lĩnh phong trào sinh thái (Daniel Cohn-Bendit, Pascal Canfin, Pascal Durand) và một vài liên minh ở Đức đã bao gồm cánh hữu và đảng Xanh?

Gary Becker (1930-2014)

Milton Friedman (1912-2006)

Một cách tiên nghiệm, chủ nghĩa tự do và bảo vệ môi trường phải tạo thành một cặp đối kháng dữ dội. Thực vậy, năm 2003, một nhà lý thuyết chính yếu thuộc xu hướng tự do như Milton Friedman đã kết luận: “Môi trường là một vấn đề được đánh giá quá cao. (…) Khi chúng ta thở chúng ta đã gây ô nhiễm rồi. Ta sẽ không đóng cửa các nhà máy với cái cớ là loại trừ mọi phát thải khí cacbonic vào không khí. Cầm bằng tự treo cổ ngay tức khắc[1]!” Và trước ông mười năm, Gary Becker, một người công kích khác về điều mà lúc đó người ta chưa gọi là “sinh thái trừng phạt”, ông cũng đã được giải “Nobel kinh tế”, đã nhận định rằng “luật lao động và bảo vệ môi trường đã trở nên thái quá trong phần lớn các nước phát triển”. Nhưng ông đã hy vọng: “Tự do mậu dịch sẽ kiềm chế một số điều thái quá này bằng cách buộc chúng phải giữ tính cạnh tranh trước những nhập khẩu từ các nước đang phát triển”[2].