LỢI THẾ SÂN NHÀ TRONG BÓNG ĐÁ
Lưu Thủy Hương
Sau trận mở màn với tỉ số 5:1 cho đội Đức và thẻ đỏ oan nghiệt cho đội Scottland, người ta lại bàn tán về lợi thế sân nhà.
Lợi thế sân nhà có tác động như thế nào lên kết quả trận đấu?
Và những yếu tố nào thực sự gây nên lợi thế sân nhà?
*
Lợi thế sân nhà có nghĩa là đội chơi trên sân của mình có lợi thế hơn và do đó có cơ hội chiến thắng cao hơn.
Thử lấy ví dụ về FC Bayern Munich. Đội có hơn 3.700 điểm trong lịch sử Bundesliga, trong đó khoảng 2.200 điểm trên sân nhà và khoảng 1.500 điểm trên các trận sân khách – một sự khác biệt quá lớn là 700 điểm.
Một ví dụ hoàn hảo khác là FC Kaiserslautern. Trong nhiều thập kỷ, sân vận động Betzenberg được coi nỗi ám ảnh kinh hoàng của các đối thủ FC Kaiserslautern. Điều này có thể dễ dàng nhận thấy ở bảng xếp hạng của Bundesliga.
Tổng số điểm: 2097
Điểm ở sân nhà: 1454
Điểm chơi trên sân khách: 643
“Quỷ đỏ” FC Kaiserslautern ghi được số điểm trên sân nhà nhiều hơn gấp đôi so với trên sân khách.
*
Những yếu tố tiên quyết dẫn đến sự khác biệt giữa số điểm ghi được trên sân nhà và sân khách:
Thói quen:
Con người là sinh vật có thói quen. Trong mùa giải, đội chủ nhà được chơi trên sân cỏ mà họ được tập luyện và nhiều lần thi đấu, trong khi các đội khác chơi ở đây lần đầu tiên. Không có gì ngạc nhiên khi đội chủ nhà đã quen với sân vận động của riêng mình, quen với khung cảnh xung quanh và quen mặt cỏ.
Thông thường, các cầu thủ bóng đá hay quần vợt chuyên nghiệp đều có hình ảnh cái sân “trong đầu” và họ chơi với hình ảnh đó để đạt độ chính xác cao nhất hay có những quyết định chớp nhoáng nhất. Các cầu thủ đội chủ nhà có sẵn cái sân trong đầu của họ với những giới hạn ước định từ khung cảnh xung quanh.
Người hâm mộ:
Trong đại dịch corona, đã có một thời gian dài tất cả các trận đấu đều diễn ra mà không có khán giả hay với lượng khán giả rất giới hạn, được gọi là “trận đấu ma”. Trước đại dịch corona, tỷ lệ thắng của đội chủ nhà là khoảng 45% tổng số trận đấu ở Bundesliga. Trong thời kỳ diễn ra các “trận đấu ma”, chỉ có hơn 20% số trận đội chủ nhà giành chiến thắng. Giảm hơn một nửa.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng lợi thế sân nhà giảm sút rõ rệt khi không có người hâm mộ trên sân vận động.
Kiến trúc sân vận động:
Kiến trúc hay thiết kế sân vận động cũng có ảnh hưởng nhất định đến sức mạnh hay lợi thế sân nhà.
Những sân vận động đặc biệt chật hẹp, nơi người hâm mộ ngồi hoặc đứng sát mép sân có thể tạo ra bầu không khí nóng bỏng, gây áp lực lớn lên đội bóng. Theo thống kê, những sân như vậy có lợi thế sân nhà rất cao.
Quyết định của trọng tài:
Nevill, Balmer và Williams – các nhà nghiên cứu người Anh – đã kiểm tra xem liệu quyết định của các trọng tài bóng đá lành nghề có bị ảnh hưởng bởi tiếng reo hò, la ó, phản ứng… của người hâm mộ hay không.
Bốn mươi trọng tài bóng đá có trình độ được mời tham gia khảo sát. Các trọng tài được yêu cầu đánh giá 47 tình huống trong trận Liverpool (là đội chủ nhà) gặp Leicester City ở giải ngoại hạng Anh và đưa ra quyết định trọng tài – trong hai điều kiện:
- Điều kiện huyên náo, các cảnh quay được chiếu với “tiếng ồn của khán giả”.
- Điều kiện yên tĩnh, các cảnh quay được trình chiếu không có tiếng ồn.
Kết quả cho thấy trọng tài có những phán quyết kém tin tưởng trong tình trạng ồn ào. Họ thường không chắc chắn khi đánh giá sự việc. Ngoài ra, họ còn đánh giá đội chủ nhà phạm lỗi ít hơn đáng kể so với đội khách. Trong điều kiện yên tĩnh, kết quả rất khác biệt, đội khách không phạm lỗi nhiều như vậy.
So sánh các quyết định của trọng tài thử nghiệm trong điều kiện tiếng ồn với các quyết định của trọng tài trong trận đấu thực tế, kết quả cho thấy phần lớn các quyết định trong hai trường hợp này tương ứng với nhau.
Các nhà nghiên cứu nói rằng, trong những tình huống không hoàn toàn rõ ràng, trọng tài sẽ sử dụng mọi phương tiện sẵn có để đưa ra quyết định. Một trong những phương tiện này là phản ứng của khán giả.
Tuy nhiên, những trọng tài giàu kinh nghiệm sẽ ít bị ảnh hưởng bởi người hâm mộ hơn những trọng tài ít kinh nghiệm.
Điều kiện khí hậu, địa lý:
Những thập niên trước, việc di chuyển còn khó khăn. Đội khách thường phải có những chuyến hành trình dài, nhiều khi phải chịu đựng thời tiết và múi giờ khác biệt. Tuy nhiên, ngày nay những khó khăn này gần như không còn đáng kể.
*
Lợi thế sân nhà không chỉ được các chuyên gia, huấn luyện viên, giới hâm mộ tính đến, mà nó đặc biệt được chú trọng trong tỉ lệ cá cược. Các tổ chức cá cược bóng đá luôn dựa vào con số thống kê về số điểm của các đội khi chơi trên sân nhà và sân khách.
*
Berlin, 17.06.2024
Lưu Thủy Hương
Nguồn tham khảo:
Nguồn: Lợi thế sân nhà trong bóng đá, DienDan.Org, 17/06/2024
Phân tích kinh tế 