Tâm lý học kinh tế: ba điều duy nhất bạn cần biết

TÂM LÝ HỌC KINH TẾ: BA ĐIỀU DUY NHẤT BẠN CẦN BIẾT

Brendan Markey-Towler

Tâm lý con người dường quá cá thể, quá rắc rối và quá phức tạp đến mức ta khó có thể hiểu rõ nó như một khối thống nhất. Điều này không đúng. Dưới đây là ba thuộc tính cơ bản của quá trình tâm lý: tính nổi bật, chuỗi tư duy, và mỏ neo.

Isaac Newton từng nói “Tôi tính toán được các chuyển động thiên thể, nhưng chịu thua sự điên rồ của con người”. Đó là bình luận của ông khi ông mất một số tiền lớn do bong bóng chứng khoán của công ty South Sea. Trái với những gì ông ngầm cảnh báo, các nhà kinh tế đã tìm mọi cách ứng dụng các phương trình toán học lấy cảm hứng từ Newton để mô hình hóa hành vi kinh tế. Song lý thuyết lựa chọn duy lý về hành vi cá nhân mà các kinh tế gia phát triển trong nỗ lực ứng dụng toán học đã có những tiến bộ đáng kể như chính Newton có thể đã dự đoán.

Các nhà kinh tế học hành vi và các nhà tâm lý học đã ghi nhận hàng ngàn trường hợp mà con người thậm chí chẳng hành xử ngay cả “như thể” là đang tối đa hóa lợi ích của mình trong một “không gian” hàng hoá rõ ràng và ổn định, theo cách tương tự với các hạt lượng tử tối đa hoá mất mát năng lượng trong không gian vật lý. Tiếp tục đọc